Και κάπως έτσι, αποκτήσαμε νέο πρόγραμμα σπουδών και νέες οδηγίες για την αξιολόγηση των μαθητών στα Μαθηματικά του Γυμνασίου… Η φιλοσοφία του νέου προγράμματος φαίνεται πως επηρεάστηκε από την άποψη πως για την «αποτυχία» των παιδιών στα Μαθηματικά των Πανελλαδικών, ευθύνεται η υπερβολική ύλη και η μη σε βάθος κατανόηση των εννοιών που διδάχτηκαν στο Γυμνάσιο και όχι η διετής δυνατότητα διακοπών που δίνει το υφιστάμενο σύστημα στην Α΄ και Β΄ Λυκείου.
Η αποτυχημένη συνταγή του Λυκείου (μείωση της ύλης στην Γ κατά 20% περίπου, και ευκολότερα θέματα) δεν απέδωσε. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα Μαθηματικά στο πρόγραμμα σπουδών του Υπουργείου ή δεν έχουν πατήσει σε πραγματικές τάξεις ή δεν μπορούν να καταλάβουν τι γίνεται ή δεν θέλουν να κάνουν αυτό που πρέπει, με την τελευταία εκδοχή να είναι δυστυχώς η επικρατέστερη…

Θα ξεκινήσω από την αξιολόγηση: Μέχρι τρία δεκάλεπτα τεστ ανά τετράμηνο επιτρέπονται και μια ωριαία γραπτή εξέταση.
Να ξεκαθαρίσω, πως υπάρχουν δύο «δουλειές» που απεχθάνομαι σαν καθηγητής. Η πρώτη είναι η επιτήρηση σε εξετάσεις και η δεύτερη είναι η διόρθωση γραπτών. Παρόλα αυτά, σε ετήσια βάση, εξέταζα 10-12 γραπτά σε κάθε τμήμα, γιατί σε βάθος χρόνου έχει αποδειχθεί πως μόνο η γραπτή εξέταση μπορεί να αναδείξει τις αδυναμίες και τα κενά των μαθητών, ώστε να τα διορθώσεις. Επίσης, τα δέκα λεπτά εξέτασης, δεν δίνουν τη δυνατότητα να ελέγξεις πραγματικά το τι ξέρουν τα παιδιά, αφού αυτά που θα ζητήσεις κάθε φορά θα είναι αναγκαστικά τα στοιχειώδη…

Πέρασα πολλές ώρες διαβάζοντας προσεκτικά τις οδηγίες διδασκαλίας και «ξανατρέχοντας» τις εφαρμογές του περίφημου φωτόδεντρου. Αν το «νέο» σύστημα είχε πραγματικό στόχο να αναπτύξει την κριτική ικανότητα των μαθητών και τη δυνατότητά τους να επεξεργάζονται, να μαθηματικοποιούν και να λύνουν προβλήματα, θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να ελέγχει και την επίτευξη του στόχου. Αυτό δεν γίνεται με δεκάλεπτα τεστ της πλάκας όπου μια άσκηση μπορεί να σε αποπροσανατολίσει όσον αφορά τις πραγματικές δυνατότητες και δεξιότητες που έχουν οι μαθητές.

Όσον αφορά το ίδιο το πρόγραμμα σπουδών, έχουν γίνει καλές αλλά και κακές κινήσεις. Για παράδειγμα: Καλή κίνηση να αφαιρέσουν τα ανάλογα και τα αντιστρόφως ανάλογα ποσά από την Α΄ Γυμνασίου μαζί με τις ανεκδιήγητες ασκήσεις των αντίστοιχων κεφαλαίων. Κακή κίνηση να αφαιρέσουν τις ανισώσεις από την Β΄ Γυμνασίου. Κακή επιλογή να μην περιλάβουν ξανά στην ύλη τη διαφορά και το άθροισμα κύβων καθώς και το θεώρημα του Θαλή!

Όσον αφορά τα ηλεκτρονικά βοηθήματα και παρουσιάσεις ασκήσεων από το «φωτόδεντρο» , η έκφραση που μου έρχεται στο μυαλό βλέποντάς τα είναι το «πολύ κακό για το τίποτα». Πολλά από αυτά είναι δυσνόητα, ενώ κάποια θεωρώ ότι απομακρύνουν το μαθητή από την κατανόηση της ουσίας. Υπάρχουν για να μπορούν κάποιοι να λένε πως η διδασκαλία των μαθηματικών έχει αναβαθμιστεί. Αντίθετα, το geogebra είναι μια τελείως διαφορετική ιστορία που σε κάποια κεφάλαια μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικό εργαλείο! Βέβαια, για να δουλέψουν πραγματικά οι μαθητές, το μάθημα πρέπει να γίνεται σε εργαστήριο υπολογιστών και όχι στην τάξη, ενώ θα πρέπει (στην ιδανική περίπτωση…) να υπάρχει και ένας βοηθός!

Κάνοντας μια συνολική αποτίμηση της διδακτέας ύλης, του προτεινόμενου τρόπου προσέγγισης και την αξιολόγηση επίτευξης των στόχων, θα πω πως είναι ένα σύστημα-ψέμα ! Υποτίθεται πως θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα και σε βάθος την – μειωμένη – ύλη, αλλά στην ουσία συνιστά την αποφυγή οποιασδήποτε δυσκολίας σε ασκήσεις, αποτρέπει την πραγματική εξέταση των μαθητών και – σε αρκετές περιπτώσεις – μας επιβάλλει να αναλώσουμε πολύ χρόνο για την επεξεργασία απλών εννοιών. Επίσης η εμμονή με την «ανακαλυπτική» διαδικασία, για να εξηγήσουμε απλές έννοιες όπως η πρόσθεση και ο πολλαπλασιασμός ρητών ή την σχέση που έχουν οι κατακορυφήν γωνίες, θα ήταν αστεία αν δεν ήταν επικίνδυνη: Οι μαθητές που διαθέτουν στοιχειώδη νοημοσύνη, θα βαρεθούν τη ζωή τους μαζί με το μάθημα! Τα μαθηματικά μετατρέπονται σταδιακά σε θεωρητικό μάθημα, με απλές στοιχειώδεις ασκησούλες στα πρότυπα του αμερικάνικου συστήματος διδασκαλίας του μαθήματος. Στις εξισώσεις, για παράδειγμα, το να αποφύγουμε να βάλουμε τα παιδιά να λύσουν πιο περίπλοκες από πλευράς πράξεων εξισώσεις, τι ακριβώς εξυπηρετεί; Φοβόμαστε μήπως τα παιδιά γίνουν «γρήγορα και επιδέξια» σε πιο σύνθετες πράξεις; Γιατί αυτό δεν πρέπει να είναι ένας από τους στόχους;

Είμαστε θεατές μιας απόπειρας να μετατρέψουν τα μαθηματικά σε θεωρητικό μάθημα, με τους μαθητές να αποκτούν τις ελάχιστες δεξιότητες, ενώ το μάθημα θα χάσει το νεύρο που πρέπει να έχει και την εγρήγορση πνεύματος που υπό κανονικές συνθήκες απαιτεί η παρακολούθησή του.

Έτσι λοιπόν, στη Β΄ Γυμνασίου θα διδαχθούν οι 27 από τις 42 ενότητες, ενώ στην ύλη τελικά θα μείνουν οι 18. Στην Γ΄ Γυμνασίου, θα διδαχθούν οι 27 από τις 33, ενώ στην Α΄ Γυμνασίου οι 43 από τις 60, ενώ η εξεταστέα θα είναι οι 29. Είναι προφανές από τους αριθμούς, πως η τελική εξεταστέα ύλη περιορίζεται σε λιγότερο από το 50% της ύλης που περιέχεται στα νέα – σχετικά – βιβλία που δίνουμε στους μαθητές. Η ελάφρυνση είναι όχι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική: Αποφύγετε τα δύσκολα, μην αγχώσετε τα παιδιά, κάντε τα να αισθανθούν ότι ανακαλύπτουν τη γνώση , ώστε να συνεχίσουν να ανακαλύπτουν μόνα τους και τα δυσκολότερα που δεν θα τα ζητήσουμε ποτέ… Λες και αν μειώσουμε εμείς την ύλη, αυτά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος ώστε να ασχοληθεί με τις θετικές επιστήμες, θα γίνουν ευκολότερα και λιγότερα!!!!!
Δεν είμαστε στα Αρχαία, όπου κανένας δεν θα ζητήσει από τα παιδιά να μεταφράσει το καινούργιο έργο του Αισχύλου ή την ιστορία του εμφύλιου γραμμένη από τον Θουκυδίδη. Οι θετικές επιστήμες εξελίσσονται ταχύτατα, αλλά εμείς θα πάμε προς τα πίσω, στις αρχές της γνώσης, γιατί είναι σημαντικό να δείξουμε πως σκέφτηκε ο Πυθαγόρας χιλιάδες χρόνια πριν και να φάμε ώρες δείχνοντας βιντεάκια που να εξηγούν με τρεις χιλιάδες τρόπους γιατί ισχύει το Πυθαγόρειο, αλλά δεν χρειάζεται να δείξουμε πως σκέφτεται σήμερα ο Δασκαλάκης, έχοντας απορροφήσει έτοιμη τη γνώση που οικοδόμησαν οι προηγούμενοι ώστε να έχει το χρόνο να παράξει νέα πράγματα…
Μην αγχώσετε λοιπόν τα παιδιά, γιατί κινδυνεύουν να μάθουν μαθηματικά… Όχι αυτά της PISA, τα άλλα, που επιτρέπουν ακόμα και σε «κακούς» μαθητές να σπουδάζουν θετικές επιστήμες σε ξένα Πανεπιστήμια. Διορθώστε τη Μαθηματική Παιδεία που παρήγαγε το εκπαιδευτικό μας σύστημα, γιατί οι κοινωνοί της διαπρέπουν και στο εξωτερικό , σπιλώνοντας την εικόνα του (αξιοπρεπούς, συμπαθούς και απαραίτητου) εξυπηρετικού τουριστικού υπαλλήλου που θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει τη χώρα μας!

Φέτος, θα προσπαθήσω να συμβιβάσω την δική μου ανάγκη να δείξω στα παιδιά περισσότερα πράγματα, με την εντολή της υπηρεσίας για ελάφρυνση, ποιοτική και ποσοτική, της ύλης και χαλάρωση της εξέτασης. Φαίνεται, πως η εντολή για τους γιατρούς, αρχίζει πλέον να ισχύει και για εμάς, ελαφρά παραλλαγμένη:
«Αν δεν μπορείς να τους δείξεις μαθηματικά, φρόντισε τουλάχιστον να μην σχηματίσουν λάθος εικόνα για αυτά και να μην τα μισήσουν»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο alfavita.gr στις 25-9-2016