Η ζημιά στην Παιδεία, ανέκαθεν ήταν κάτι που δεν μπορούσε να αποτιμηθεί με ακρίβεια σε τρέχοντα χρόνο, αλλά μόνο σε βάθος χρόνου. Παρά το γεγονός αυτό, υπάρχουν κάποια «σημάδια» που οι εκπαιδευτικοί βλέπουν πρώτοι και μπορούν να αξιολογήσουν. Τα τρία τελευταία χρόνια , μετά τις αλλαγές που έγιναν σε Γυμνάσιο και Λύκειο, τα σημάδια δείχνουν κατάρρευση σε όλα τα επίπεδα.

Σε επίπεδο γλώσσας, είμαστε στη δυσάρεστη θέση να έχουμε μαθητές που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα λόγια μας κατά την παράδοση του μαθήματος. Προσωπικά, έχω αναγκαστεί να περιορίσω δραστικά το λεξιλόγιό μου στα Ελληνικά και να επιστρατεύσω ακόμα και εκφράσεις της ηλεκτρονικής αργκό προκειμένου να γίνω στοιχειωδώς κατανοητός. Το ναυάγιο έρχεται όταν τα παιδιά προσπαθούν να εκφράσουν μια απορία τους ή να περιγράψουν κάτι. Όχι λίγες φορές έχω ζητήσει τη «βοήθεια του κοινού» (της υπόλοιπης τάξης) για να μπορέσω να καταλάβω τι θέλουν να ρωτήσουν ή τι εννοούν – και αυτό ακόμα με σχεδόν απόλυτη αποτυχία. Το τρελό πάρτι γίνεται με τις ασκήσεις Γεωμετρίας, όπου το ποσοστό των παιδιών που μπορούν να κατανοήσουν την εκφώνηση μιας άσκησης (όχι να τη λύσουν!) είναι σημαντικά μικρότερο από 50%.

Σε επίπεδο αριθμητικής, δεν έχει νόημα να ψάχνεις για μαθητές που γνωρίζουν διαίρεση, το ποσοστό είναι περίπου στο 10%. Είμαι χαρούμενος αν γνωρίζουν προπαίδεια. Το πιο δύσκολο είναι να τα πείσεις να σκεφτούν. Είναι κάτι που δεν το έχουν συνηθίσει και το χειρότερο είναι ότι αρνούνται και να δοκιμάσουν. Δώσε τους συνταγή για το τι να κάνουν και είναι ευτυχείς (για λίγο έστω, ώσπου να καταλάβουν ότι ούτε τη συνταγή είναι σε θέση να εκτελέσουν).

Όσο για τα υπόλοιπα μαθήματα και γενικές γνώσεις, εκεί γελάει ο κάθε πικραμένος. Δεν έχει νόημα να παραθέσω τα απίστευτα που λένε και γράφουν οι μαθητές του Γυμνασίου στα μαθήματα της Ιστορίας, της Γεωγραφίας , της Φυσικής. Ακόμα και οι συνάδελφοι που τα διδάσκουν, έχουν σταματήσει από πολύ καιρό να γελούν με αυτά, απλά αναρωτιούνται με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να τα κάνουν να ασχοληθούν, για να μην βγουν στην κοινωνία απόλυτα άσχετοι με οτιδήποτε.

Συμπεριφορά μαθητών; Σε συναδέλφους που διδάσκουν δευτερεύοντα μαθήματα και όχι και τόσο «αυστηρό» ύφος, γίνεται απίστευτο bullying. Για εμάς, όλο και μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς μας αναλώνεται στη διατήρηση της τάξης και την προσπάθεια να πείσουμε τα παιδιά να διαβάσουν.

Η κατάρρευση ξεκίνησε με την κατάργηση των εξετάσεων, τον περιορισμό των διαγωνισμάτων και των ολιγόλεπτων τεστ και την αλλαγή των κανόνων προαγωγής των μαθητών. Ολοκληρώθηκε μόλις οι μαθητές εμπέδωσαν ότι για να μείνεις πρέπει να προσπαθήσεις για το αδύνατον!

Αποτέλεσμα: Οι μαθητές που φτάνουν στο Λύκειο, έχουν καταλάβει ότι μπορούν να περνούν χωρίς να ασχολούνται με τα μαθήματα. Επίσης, έχουν τεράστια κενά , τα οποία τους εμποδίζουν να ανακάμψουν στην περίπτωση που για τον τελικό στόχο της εισαγωγής σε κάποια «καλή» σχολή αποφασίζουν να διαβάσουν.
Οι μαθητές θα περάσουν τελικά σε κάποια σχολή (αφού δεν υπάρχει παρά μόνο μεταξύ τους συναγωνισμός) και θα βρεθούν φοιτητές να προσπαθούν πρώτα να καλύψουν συσσωρευμένα κενά σε βασικές γνώσεις και μετά να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της (προ)τελευταίας βαθμίδας των σπουδών τους.

Τι πρέπει να γίνει;; Οι πολιτικοί προϊστάμενοι να «ακούσουν» τους εκπαιδευτικούς και να «κόψουν» τις αμερικανιές. Δεν είναι δυνατόν  να αφήσουν τη δευτεροβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση να βγάζει απαίδευτους πολίτες  στην κοινωνία  «χτυπώντας στην πλάτη» τους τεμπέληδες και διδάσκοντας τους την οδό της «ήσσονος προσπάθειας» ως μέσο επιτυχίας. Αλλιώς , η ζημιά για όλα τα επόμενα χρόνια θα είναι μη αναστρέψιμη και μάλλον ανυπολόγιστη για το μέλλον της χώρας.