Για πολλά χρόνια εργάστηκα στο Ληξούρι, μια μικρή πόλη όπου όλοι σχεδόν γνωριζόμασταν μεταξύ μας και όπου οι καθηγητές ήταν λίγοι, γνωστοί και δακτυλοδεικτούμενοι (είτε με τον δείκτη, είτε με τον μέσο, είτε και με τα 5 δάκτυλα…). Υπήρχαν παιδάκια των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού που γνώριζαν ότι σε ένα-δύο χρόνια θα μας είχαν καθηγητές και μας χαιρετούσαν στο δρόμο.
Φέτος, θα εργαστώ για πρώτη χρονιά σε ένα πολύ μεγάλο Λύκειο, όπου κανένας δεν με γνωρίζει και κανέναν δεν γνωρίζω. Φορώντας μάσκα. Σαν τον Ζορό. Και τα παιδιά με μάσκες, σαν τους Anonymous. Εφόσον τα μέτρα προστασίας τηρηθούν – και πιστεύω πως θα τηρηθούν – οι μαθητές δεν θα μπορούν να αναγνωρίσουν όσους είμαστε για πρώτη χρονιά στο σχολείο αν μας δουν χωρίς μάσκα, ούτε βέβαια και εμείς εκείνους !! Αυτό είναι από μόνο του ένα παράδοξο, που δημιουργεί αυτόματα μια απόσταση ανάμεσα σε διδάσκοντα και μαθητές.
Το δεύτερο ενοχλητικό της υποχρεωτικής διδασκαλίας με μάσκα, είναι ότι χάνουμε μεγάλο μέρος από την δυνατότητα της επικοινωνίας με τις εκφράσεις του προσώπου μας. Σε συνδυασμό με την υποχρεωτική απόσταση που πρέπει να τηρούμε από τους μαθητές μας, στερούμαστε ένα μεγάλο «όπλο» για να μπορούμε να τους ενθαρρύνουμε, να δείξουμε την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία μας σε κάποια απάντηση τους, να τους προτρέψουμε να ξαναπροσπαθήσουν χωρίς να μιλήσουμε. Θα πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε περισσότερο τα χέρια μας, να βρούμε νέους κώδικες και νέα κανάλια συνεννόησης.

Η διδασκαλία για μένα είναι ένα είδος παράστασης που δίνω κάθε φορά με συμπρωταγωνιστές τους μαθητές. Όταν ο βασικός πρωταγωνιστής και οι συντελεστές της παράστασης στερούνται βασικών εκφραστικών μέσων, γίνεται προφανές ότι το μάθημα αλλάζει εντελώς και εμείς για να είμαστε αποτελεσματικοί θα πρέπει να βρούμε νέους τρόπους να «περάσουμε» όσα θέλουμε.

Θα μου λείψει το χαμόγελο των παιδιών και η έκφραση που έχουν όταν νοιώθουν ότι έχουν καταλάβει αυτό που τους έδειξες. Επίσης, δεν ξέρω αν θα μπορώ να αντιληφθώ – κοιτώντας απλά τα μάτια τους από απόσταση – αν έχουν καταλάβει όσα προσπαθώ να εξηγήσω.

Κάπως έτσι, ο προφορικός λόγος μένει σαν μοναδικός τρόπος επικοινωνίας με την τάξη μας ! Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι είμαστε αρκετά έξυπνοι και ευφραδείς για να κρατάμε την προσοχή των μαθητών και να αντιλαμβανόμαστε τι πρέπει να ξαναπούμε ή να διορθώσουμε, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός μαθητών που δεν θα μπουν στη διαδικασία να σηκώσουν το χέρι για να μας ζητήσουν να ξαναπούμε ή να εξηγήσουμε με άλλο τρόπο ότι προηγουμένως λέγαμε!

Αν οι μάσκες παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να επανεξετάσουμε ή και να επανασχεδιάσουμε τα πάντα για το μάθημά μας.
Μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά όσον αφορά τη διδασκαλία , τους τρόπους μάθησης, τους τρόπους εξέτασης αλλά και τους τρόπους διαχείρισης μιας σχολικής τάξης: Χρειάζεται υπομονή, συνεχής αξιολόγηση των μεθόδων διδασκαλίας, παρατηρητικότητα και φυσικά γερά πνευμόνια, αφού θα πρέπει να μιλάμε με μεγαλύτερη ένταση στη φωνή μας και πολύ περισσότερο από ό,τι είχαμε συνηθίσει ως τώρα!

Στο θέμα τώρα της μάσκας και του κατά πόσον οι μαθητές θα είναι έτοιμοι να αποδεχθούν και να σεβαστούν το μέτρο. Όσοι ονειρεύονται μαθητές να πετούν μαζικά τις μάσκες και να απαιτούν να κάνουν μάθημα χωρίς αυτές, να συγχρωτίζονται μαζικά στα διαλείμματα και να τρέχουν στην αυλή ανέμελοι με ξέπλεκα μαλλιά σαν τη Βουγιουκλάκη σε ταινίες του 70 , πιστεύω – και ελπίζω – ότι θα διαψευστούν.
Βλέπετε, η αντίδραση στη χρήση μάσκας στο σχολείο ξεκίνησε από αρκετούς γονείς με ποικιλία κινήτρων: άλλοι πιστεύουν ότι ο ιός δεν υπάρχει, άλλοι αντιδρούν στην επιβολή ελέγχων γιατί το θεωρούν περιορισμό της ελευθερίας, άλλοι είναι πεισμένοι ότι τα παιδιά θα έχουν αναπνευστικά προβλήματα, άλλοι γιατί θέλουν να κάνουν αντιπολίτευση κι άλλοι γιατί πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη που έχει πάρει κλίση και τα παιδιά μας είναι στο ψηλότερο μέρος οπότε ο ιός πέφτει προς τα κάτω!
Αυτή την αντίδραση, ακριβώς επειδή ξεκίνησε από τους μεγάλους είναι απίθανο να την ενστερνισθούν οι έφηβοι. Μπορούν να βρουν δικούς τους τρόπους αντίδρασης και αποφυγής αν θελήσουν, αλλά οι νέοι άνθρωποι θέλουν – ευτυχώς για την κοινωνία – να είναι μπροστά και όχι να ακολουθούν συνωμοσιολόγους, τρομολάγνους, καιροσκόπους. Επίσης, είναι μάλλον καλύτερα ενημερωμένοι από τους γονείς τους και πολύ πιο ώριμοι από ότι πιστεύουν.

Ελπίζω η νέα – καθόλου ευχάριστη για κανέναν – σχολική πραγματικότητα, να είναι αναγκαία για μικρό χρονικό διάστημα και να είμαστε υγιείς για να επιστρέψουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα στην χωρίς μάσκες εποχή. Αν το πιστεύω κιόλας ότι θα συμβεί, είναι μια άλλη ιστορία. Βλέπετε , ο προφήτης Ηλίας έχει πεθάνει, ο Νοστράδαμος το ίδιο κι εγώ τώρα τελευταία δεν αισθάνομαι και τόσο καλά!

Καλή σχολική χρονιά να έχουμε!